Coffea Arabica ağaçları ilk bakışta aynı görünse de incelendiğinde aralarında birçok fark vardır. Arabica’nın bazı türleri meyvelerini dallarının ucunda taşırken bazıları ise gövdesinde taşır, meyvelerinin renkleri, boyutu gibi farklılıklar gösterir… En önemlisi ise, kahve demlendikten sonra ortaya çıkan lezzet, aroma ve tat farklılıklarıdır.

Günümüze kadar 124 farklı Arabica kahve türü tanımlanmıştır ve araştırmalar devam etmektedir. Bu yazımızda 7 farklı kahve türünü inceleyeceğiz.

BOURBON

Kaptan Dufougeret- Grenier liderliğin- deki Fransız Misyo- nerler tarafından 1715-1717 yıllarında, yine Amsterdam Belediye başkanının Fransız Kralına hediye olarak verilen o NOBLE TREE ailesinden bir kahve fidanı Bourbon (günümüzde Reunion’ adasına getirilmiştir. Typica türü bu kahve fidanı geçirdiği doğal mutasyon sonucu günümüzde Bourbon olarak bilinen kahve türü doğmuş oldu. 1860 yılında, Brezilya’ya daha sonraları Doğu Afrika ülkeleri Burundi, Kongo ve Ruanda’ya götürülüp ekildi. Bu kahve türü aynı Zaman’da French Misson olarakta bilinir. Typica’ya göre daha verimli olmasına rağmen diğer kahve türlerine göre verimsiz ve has- talıklardaki az dayanıklıdır. Fincan’da yüksek kalitesi, dense sweetness, well articulated balanced acidity özellikleri ile bilinir. Typica gibi yetiştiği bölge- lerde geçirdiği ufak değişiklikler ile orijini ile farklı isimler almıştır; Pacas, Villa Sarchi, Teksic, French Misson, Mbirizi, Jackson, Pointu, Yellow Bourbon, Orange Bourbon alttür- leridir.

CASTTLLO

National Coffee Federation of Colombia (CENTCAFE’ tarafından üretilmiş bir melez kahve türüdür. 80’lerde ve 90’larda Kolombiya kahve üre- timinde fungus/ yaprak mantarı olarak bilinen yaprak pası salgını ile büyük hasar görmüştür. Kahve ihracatında yaşanan gerileme ile

CENTCAFE hastalıklara karşı daha dayanıklı olan melez kahve türle- rini, üreticilere tavsiye etmiştir.

CENTCAFE, 2005 yılında 7 farklı bölgede Castillo üretimi için yardım ve maddi destek vermiştir. Castillo türü ekilip, meyve vermesi ve kahve pazarında yer alması ile nitelikli kahve sektörü ve ithalatçılar arasında kali- tesinden dolayı tartışmalara neden olmuştur. Catholic Relief Service’s Borderland Coffee Project 2015 yilında Michael Sheridan yönetiminde yaptığı bir araştırma ilgi çekmiştir. Narino bölgesinden Cattura ve Castillo türü kahveler Amerikalı kahve itha- latçıları ve roaster’lar ile yapılan blind cupping sonucu tadım notları ve puanlaması sonucu Caturra kahve türü çok ufak bir farkla daha fazla puan almıştır. Birbirlerini benzer puanlar ile sonuçlanan cupping so- nucu katılımcılar tarafından şaşırtıcı olarak bulundu. Hemen hemen aynı puanları alan bu iki tür tat ve lezzet olarak farklılık göstermekte. Castillo tadım notları: bright fruity flavors, sharp acidity, tendency slight dryness and astringency.

CATTMOR

Central Amerika v Güney Amerika’da yaygın bir şekilde tarımı yapılan diğer bir kahve türü. 1959 yılında Portekiz’de yapılan araştırmacıların Caturra ve mistik Timor Hybrid sonucu oluşmuştur. Timor Hybrid 1920’li yıllarda Timor/ Endonezya’da, arabica ve robotsa kahve türlerinin  doğal

ortamda çapraz eşlenmeleri ile oluştuğu biliniyor. Robusta türünün melezi olduğundan Leaf Rust’e ve diğer hastalıklara karşı dayanıklıdır. Bu yüzden araştırmacılar yüksek verimli Caturra ve robusta’nın melezi olan Catimor’un, robusta’ya göre daha kaliteli bir fincan kahve vereceğine inanmıştır. Central ve Güney Amerika kahve üreticisi birçok ülke, sahip olduklarımı kahve araştırma enstitüleri ile yerli kahve türlerine Catimor aşılamış ve çiftçilere dağıtmıştır.

THCAFE ve Variedad Colombia en bilinen örneklerden iki tanesidir. Verimliliği ve hastalıklara karşı direnci artmasına rağmen, fincandaki kalitesi, yerli heirloom kahve türlerine göre kalitesi düşüktür. Tadım notları genelde vegtal/ bitkisel, woody/ odunsu ve sert olarak karşımıza çıkar.

CATURRA

Brezilya’nın Caturra bölgesinde 1935 yıllarında ilk defa keşfedildi. Bourbon türünün cüce mutasyonudur. Yüksek verimi ve kolay tarımından dolayı kısa sürede Central Amerika ve Güney Amerika’da tarımı yayıldı. Caturra türünün en iyi örnekleri Kolombiya ve Guatemala’da karşımıza çıkar.

Yüksek rakım ve iyi bir processing ile sweet ve complex acidity ile genetik ebeveyni  Bourbon benzetilir.

GESHA/GETSHA

Eğer bir kahve türü efsane olarak nitelendirilecek olursa büyük bir ihtimal ile bu Gesha olurdu. lnüne 2004 yılında Best of Panama Coffee yarışmasında kavuşmuştur. Hacienda Esmeralda çiftliğinden gelen bu kah- ve, juri üyeleri tarafından masaya yanlışlıkla gelen Etiyopya kahvesi olarak sanılmıştır ve sonradan bunun böyle olmadığı anlaşılmıştır. 1931 yılında İngiliz Botanistler Etiyopya’nın Gesha bölgesinden topladıkları fidanlardan geldiği bilinmektedir. Tek sorun Etiyopya’da 3 ayrı Gesha adında bölge bulunmaktadır. Kayıtlara göre Maji bölgesinin 40km kuzeyinden, Kaffa  bölgesinden olduğudur.

Buradan araştırmalar için Kenya’ya oradan Uganda ve Tanzanya’ya, 1959’lerşn başında Kosta Rika’ya (Tropical Agricultural Research and Higher Education Center-CATTE’. 1963 yılında Panama Tarım Bakan- lığından  Francisco  Serracin Sr.

Hastalıklara karşı direnişli bir tür arayışımda ilken, CATTE’den aldığı fidanları Boquete bölgesine getirmiştir. Az verimi ama hastalıklara karşı dayanıklı özelliği ile 2004 yılına kadar unutulmuştur. Bu ödül sonrası Gesha fidanları, birçok Central ve Güney Amerika ülkelerinde de ekilmiştir. En iyi kaliteyi 1800m. ve üstü rakımlarda verdiği gözlemlenmiştir. Tadım notları olarak: extremely floral, bright and complex olarak karşımıza çıkar. Bu egzotik aromalarından dolayı yüksek fiyatlara satılmaktadır. (Örnek olarak $150/lb)

PACAMARA

Pacas ve Maragojipe melezi bu tür 1958’de El Salvador’da birbirleri ile aşılanması ile ortaya çıkmıştır. Pacas, Bourbon’nun bir diğer bodur mutas- yonudur. 1949’da El Salvador’un Santa Ana bölgesinde, Pacas ailesine ait çiftlikte keşfedilmiştir. Maragojipe ise Typica mutasyonu olup, Brezil- ya’nın Bahia bölgesinde 1879’de keş- fedilmiştir. Muazzam boyutu (yaprak, kahve kirazı ve çekirdeği’, düşük ve- rimi ve yüksek fincan kalitesi ile bilinir. Salvadoran Tnstitute for Coffee Research (TSTC’ araştırmaları sonucu Pacamara üretilmiştir. Çiftçilere ulaşıp, üretime başlanması 30 yıldan fazla sürmüştür. Sonuç olarak büyük yap- raklara ve kahve kirazına sahip, yüksek takımlarda iyi performans gösteren kendine has fincan kalitesine sahip bir kahve türü. Tadım notları olarak genelde sweet and savoury with citric- like acidity. Bazen vegetal flavors.

SL-28: Kenya kahveleri birçok kahve severlerin kalbinde büyük ve özel yeri vardır. SL-28 ve SL-34 kahve türleri bunun en büyük nedenlerindendir. Kenya hükümeti 1930’ların başında Scott Labs’in yardımını alarak Kenya’da kahve çiftçiliğini filizlendirdi. Scott Labs 40’dan fazla melez kahve türü aşılayarak, Kenya kahve üretimine büyük katkılarda bulundu. SL-28 bunlar arasında fincandaki kalitesi ile en ilgi çekeni ve öne çıkanı oldu. SL- 28, Tanzanya’da Tanganyika olarak bilinen hastalıklara dayanıklı bir türün aşılanmış melezidir. Tanganyika’nın genetik geçmişi Hakkında hiç bir bilgiye sahip olunmamasına rağmen tek bilinen SL-28’in en kompleks kahve türlerinden olduğudur. Tadım notları olarak: densely sweet fruit reminiscent of currants and flesh berries, savoury ripe tomato and complex layers of citric acidity olarak karşımıza çıkar.